Mars gezegenine henüz insan ayağı basmadı. Buna rağmen son 50 yılda gezegende 7 ton dünya kaynaklı çöp biriktirmeyi başardık.
West Virginia Üniversitesi araştırmacılarından Çağrı Kılıç, The Conversation dergisinde yayınlanan makalesinde Mars’a şimdiye kadar 14 farklı uzay görevinde 18 insan yapımı araç gönderildiğini belirtti. Mars ve Ay gezgini robotlar konusunda uzman olan Kılıç, bu görevler sırasında gezegende birçok atık bırakıldığını ifade etti.
Geçtiğimiz Ağustos ayında NASA’nın Perseverance aracının gezegene inişi sırasında fırlayan bir çöp bulduğu açıklanmıştı. Birbirine dolanmış bir ağdan oluşan bu atık, Mars’ta rastlanan ilk çöp değil. Mars çöpünün ana kaynakları gezegende terk edilmiş ekipman, görevini tamamlamış veya gezegene iniş sırasında çarpmış uzay araçları olarak sıralanıyor. Gezegene inen her araç kendisini iniş sırasında koruyacak bir modüle gerek duyuyor. Bu modül Mars atmosferine girerken kullanılan ısı kalkanını, yumuşak iniş yapmayı sağlayan paraşütü ve diğer ekipmanı içeriyor.
Uzay araçlarının modülleri çöp oluyor  Uzay aracı iniş yaparken koruyucu modülün parçalarını atıyor ve bunlar farklı farklı noktalara düşüyor. Yere düşen çöpler daha küçük parçalara ayrılarak gezegenin rüzgarları ile daha da uzak noktalara sürüklenebiliyor. Örneğin Perseverance Haziran ayında kayaların arasına sıkışmış parlak bir termal örtü buldu. Bu ekipman Mars aracının indiği noktadan 2 km uzakta görüldü.
Bunun yanında gezegende 9 adet kullanılmayan uzay aracı bulunuyor. Kılıç büyük oranda sağlam durumda olan bu araçların çöpten ziyade tarihi kalıntılar sayılabileceğini vurguluyor. Ancak bunların görevleri süresince aşınma nedeniyle gezegen üzerine dökülen parçaları da ciddi bir çöp kaynağı.
En az iki araç çakıldı, 4 araçla bağlantı kesildiMars’a şimdiye kadar en az 2 uzay aracının çakıldığı, 4 tanesi ile ise inmeden önce ya da inişten hemen sonra bağlantının kesildiği belirtiliyor. Çağrı Kılıç şimdiye kadar gezegene gönderildiği bilinen araçların toplam ağırlığının 10 tona yaklaştığını söylüyor, halihazırda işlemekte olan araçların ağırlığının bundan çıkarılması ile gezegende 7 tondan fazla çöpümüz olduğunu hesaplıyor.
Mars’ta giderek artan insan çöplerinin yüzeyde çalışmakta olan araçlar için küçük de olsa bir risk oluşturabileceği, bu maddelerin toplanan örnekleri kirletebileceği ifade ediliyor. 

Read More