Kategori:Eğitim amacıyla yurt dışına gönderilenler

Mesleki alanda bilgi ve tecrübe kazanmak, Avrupa'da meydana gelen teknik ve bilimsel gelişmeleri öğrenmek amacıyla Tanzimat ve 2. Meşrutiyet dönemleriyle başlayan Avrupa'ya öğrenci gönderme faaliyetleri Osmanlı'dan günümüze kadar sürdürülmektedir. Osmanlı'nın son, Cumhuriyet'in ilk dönemlerinde ğitim için yurtdışına giden öğrenciler başta Almanya olmak üzere Fransa, Belçika, İsviçre, İngiltere, Avusturya, İtalya, Macaristan, Çekoslovakya, İsveç ve Polonya gibi Avrupa ülkelerine gönderilmiştir. Yurt dışında alanlarında uzmanlık eğitimi gören kişiler daha sonra yurda döndüklerinde okullarda öğretmenlik, üniversitelerde hocalık yapmış, kitaplar yazmış, Bakanlıklarda çeşitli birimlerin-teşkilatların kuruluşunda görev almış, yöneticiliklerinde bulunmuş, diplomaside, bürokraside, siyasette önemli görevler almışlardır.

Burada tarım alanında yurt dışında eğitim görmüş ve yurda döndüğünde önemli görevler ifa etmiş olan bazı önemli kişilere yer verilecektir.

Öğrencilerin bağlı oldukları kurumlara göre incelediğimizde 2150 kişinin kişinin 34 kurum veya kuruluşça gönderildiği anlaşılmaktadır. Kendi imkânı ile gidenler olduğu gibi özel burs alarak giden öğrenciler de bulunmaktadır. Öğrenci gönderen kurumların başında 663 kişi ile Maârif Nezâreti gelirken ikinci sırada 279 kişi ile Harbiye Nezâreti, üçüncü sırada ise 222 kişi ile Ticaret ve Ziraat Nezâreti gelmektedir.^[1]

Ziraat mühendisliği ve Ziraat Teknolojileri dalında eğitim alıp yurda dönen 9 kişi olduğu anlaşılmaktadır. Bunlardan 4’ü devlet tarafından eğitime gönderilirken, geriye kalan 4 kişinin göndereni tespit edilememiştir. 1 kişi ise kendi imkânı ile eğitim alıp yurda dönmüştür. Yurda dönen isimler arasında Edip Ayel999 kendi imkânı ile eğitim alırken, Emin Aslan Tokat (Milletvekilliği)1000 , Ali Şefik Bakay (Milletvekilliği)1001 , Nihat Şevket İyriboz (Milletvekilliği)1002 , Mehmed Ali ve Ömer Nazmi efendiler1003 devlet tarafından eğitime gönderilmişlerdi. Mehmet Yaşar Özey (Milletvekilliği)1004, Süleyman Fehmi Kalaycıoğlu (Milletvekilliği)1005 ve Reşat Muhlis Erkmen (Milletvekilliği)1006 efendilerin ise gönderen kurum bilgisi bilinmemektedir. Bu isimlerden 6’sı, çeşitli devlet kademelerindeki görevlerinin ardından yukarda belirtildiği gibi milletvekilliği ve bakanlık görevlerine kadar yükselmiş kişilerdir.

Tarımsal Bilimlerde yurt dışında eğitim alan fakat göndereni tespit edilemeyen diğer isimler şunlardır: Ahmed Faik Abasıyanık1332 (Almanya-Baytarlık), Ahmed Hamdi Dikmen1333 (Almanya-Bağcılık ve Bahçe Ağaçları), Kadri Cemil Paşa (İsviçre-Ziraat) Ali Nureddin Efendi (Fransa-Ziraat), Ali Süleyman Bey (Almanya-Ziraat), Aziz Duru1334 (İtalya- Ziraat) ve Salih Süreyya Gençağa1335 (Almanya-Bağcılık ve Şarap).^[1]

Mehmed Beşir Almanya 1916 Ziraat Mühendisliği

Hasan Tahsin Almanya 1916 Ziraat Mühendisliği

Şemseddin Vasfi Efendi Almanya 1917 Ziraat Mühendisliği

Arkeleoz İncipulo Efendi Fransa 1908 Ziraat Mühendisliği

Ekrem Efendi İngiltere 1914 Ziraat Mühendisliği

Emin Aslan (Tokat) Efendi Fransa 1913 Ziraat Mühendisliği

Şerefettin Süleyman Efendi Almanya 1918 Ziraat Mühendisliği

Ali Şefik Bakay Efendi Almanya 1918 Ziraat Mühendisliği Tevfik Dündar Efendi Almanya 1918 Ziraat Mühendisliği Mehmet Yasar Özey Almanya Ziraat Mühendisliği Süleyman Fehmi Kalaycıoğlu Almanya Ziraat Mühendisliği Müfid Cemal Efendi Almanya 1916 Ziraat Mühendisliği Reşat Muhlis Erkmen Almanya Ziraat Mühendisliği Şükrü Efendi Almanya 1916 Ziraat Mühendisliği Mehmed Ali Efendi Almanya -İsviçre 1913 Ziraat Mühendisliği Nihat Şevket İyriboz Almanya Ziraat Mühendisliği Şemseddin İhsan Efendi Almanya 1916 Ziraat Mühendisliği Ömer Nazmi Efendi Fransa 1912 Ziraat Mühendisliği Edip Ayel Fransa Ziraat Mühendisliği (Ziraat Teknolojileri)

^[1]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

AYHAN, İsmail. Eğitim Amacıyla Yurt Dışına Gönderilen Öğrenciler (1908-1922): Prosopografik Bir Çalışma Örneği, Doktora Tezi, Ankara, 2021.

ASLAN, Cengiz, Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Eğitim Bilimleri Alanında Yurt Dışına Öğrenci Gönderilmesi Olgusu (1923-1940), Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2014.

https://www.linkedin.com/company/cumhuriyetin-ayd%C4%B1nlanma-%C3%B6nc%C3%BCleri/posts/?feedView=all

Eğitim amacıyla yurt dışına öğrenci gönderme politikaları üzerine, bilimsel olarak son dönemlerde, Osmanlı ve sonrası dönemler için doktora düzeyinde önemli tarih alışmaları yapıldığı görülmektedir. Yapılan ilk çalışmalar arasında; Adnan Şişman’ın Tanzimat Dönemi’nde Fransa’ya Gönderilen Osmanlı Öğrencileri (1839-1876) ismini 6 taşıyan doktora tezi yer almaktadır. Mustafa Gençoğlu’nun Osmanlı Devleti’nce Batı’ya Eğitim Amacıyla Gönderilenler (1830-1908) -Bir Grup Biyografisi Araştırması- adlı doktora tezi, Osmanlı dönemi için yapılan ikinci kapsamlı çalışmadır. Aynur Erdoğan’ın, Türkiye’de Yurt Dışına Öğrenci Gönderme Olgusunun Sosyolojik Çözümlemesi” isimli yüksek lisans tezi ve kendisinin Yurt Dışı Eğitim ve Türk Modernleşmesi adlı doktora çalışmasında Tanzimat, II. Abdülhamid ve II. Meşrutiyet dönemlerinde eğitim amacıyla yurt dışına gönderilen bazı öğrenciler hakkında bilgiler yer almaktadır. Atatürk ve sonrası dönemde ise Ayşen İçke’nin Atatürk Dönemi Yurt Dışı Eğitimi (1923-1938) adlı doktora tezi, yer almaktadır. Cumhuriyet’in ilk yıllarını kapsayan ve yurt dışı eğitimli önemli eğitimcilerin bilgilerinin verildiği önemli bir çalışma da Cengiz Aslan tarafından hazırlanan Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Eğitim Bilimleri Alanında Yurt Dışına Öğrenci Gönderilmesi Olgusu (1923-1940) isimli doktora tezidir. Kansu Şarman’ın 1925-1945 arasında yurt dışı eğitime gönderilen öğrencilerin anılarını, ellerindeki belgelerden yola çıkarak hazırladığı Türk Promethe’ler, Cumhuriyet’in Öğrencileri Avrupa’da (1925-1945) isimli eser, Atatürk dönemi yurt dışı eğitimi gözler önüne sermektedir. Bu eserde, bilgileri bulunabilen 40 kişinin Avrupa’daki eğitim süreci ve Türk modernleşmesine katkıları aktarılmıştır. Ardından, Seyfi Yıldırım tarafından yapılmış olan, Eğitim Amacıyla Yurt Dışına Gönderilen Öğrenciler (1940-1970): Prosopografik Bir Çalışma Örneği adındaki doktora tezi, yurt dışı eğitimi hakkında grup biyografisi yöntemiyle hazırlanan önemli bir doktora çalışmasıdır