Mehmet Ali Bağana
Mehmet Ali Bağana (Mehmet Ali Tayyar Bey) (27 Ocak 1899 (?1897), Selanik), Türk eğitimci, ziraat mühendisi, Paris’teki Dünya İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı(OECD)’nın ilk Türk temsilcisi.
1899'da (Bazı kaynaklarda 1897) Selanik'te doğdu. Selanik Fransız Lisesi, Galatasaray Sultanisi, Almanya'da Gummersbach Lisesi ve Hohenheim Yüksek Tarım Okulu'nda eğitim gördü. Almanya'da yüksek tarım eğitimine devam etti ve Berlin Yüksek Tarım Okulu’ndan 1922'de mezun oldu. Aynı yıl Türkiye'ye döndü. Edirne seyyar ziraat fen memuru olarak çalışmaya başladı, Edirne Ziraat Mektebi'nde genel ve özel tarım dersleri verdi. Yurt dışında eğitim görmüş ve çok iyi yabancı dil biliyor olması sebebiyle Hariciye Vekili Tevfik Şükrü Bey (Fatin Rüştü Zorlu'nun kayınpederi) tarafından Vekalete çağırılıp hariciye teşkilatına girmesi teklif edilse de o mesleğinde kalmak istemesi sebebiyle bu teklifi kabul etmedi. Sırasıyla 1924'te Balıkesir Ziraat Mektebi ve 1925'te Ankara Ziraat Mektebi müdürlüğünü yaptı. Tarım Bakanlığı Özel Kalem Müdürü (1925-1927), Ankara Elektrik ve Havagazı Şirketi müdür muavini (1925-1927), Ziraat Vekâleti Y. Z. E. Müşaviri, teknik müşavir (1929-1933), Tarım Araştırma ve Uygulama Enstitüsü Müdürü, Tarım Bakanlığı’nın araştırma departmanında uzman (1933-1948), Zirai Donatım Kurumu Genel Müdür Yardımcısı (1948) görevlerinde bulundu. 3.10.1960'da emekli oldu. 1949'da Paris’te Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü (OEEC) nezdinde Türkiye’nin Daimi Tarım Delegasyonu Danışmanı olarak görevlendirildi. Türkiye Atlı Spor Kulübü kurucu üyesidir.[3][4][5][6][7][8][9]
Meşhur mimar Ali Ziya Kocasinan (İstanbul Limanı Galata Yolcu Salonu Proje Yarışması'nda Muhittin Üstündağ, Yunus Nadi, Reşit Saffet Atabinen gibi kişilerle birlikte jüri üyesidir.[10]) ve Semiramis Kocasinan’ın kızları Nesrin Ayşe (Bağana) (1910-1985) ile evlenmiş, Bülent (1929) ve Hatice (1932-2004) adında iki çocukları olmuştur. 1973 yılında kurulan ve halihazırda İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi'ni bünyesinde bulunduran İlim Yayma Vakfı’nın da ilk kurucuları arasında yer alan gazeteci-yazar Hatice Münevver Ayaşlı (1906 - 1999), Mehmet Ali Bağana'nın kardeşidir.[11] Fransa’da Bilimsel Araştırmalar Akademisi’ne kabul edilen kızı Hatice Gonnet Bağana, kız kardeşi gazeteci yazar Münevver Ayaşlı, Mehmet Ali ve Münevver’in kuzeni Mevlevi Bülent Rauf ve Hatice’nin kuzeni, dünya çapında dijital müzik öncüsü olarak kabul gören Bülent Arel'dir.[12][13]
Hatice Gonnet Bağana 1950’lerde babası Mehmet Ali Bağana’nın Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’ndeki (OECD) görevi nedeniyle Paris’te bulundukları sıralarda arkeoloji ve sanat tarihi okumuş, Fransa’da uzun yıllar araştırma kurumlarında çalışmış, École de Louvre’da Hititler ile ilgili dersler vermiştir. Anadolu’da birçok kazıya ve araştırmaya da katılmıştır.[14]
Soyları Kavalalı Mehmet Ali Paşa'ya dayanan aile hakkında bugüne kadar çok fazla bilgi gün yüzüne çıkmamıştır.[15][12] Erken dönem Cumhuriyete tanıklık ede Mehmet Ali Bağana’nın çekmiş olduğu kendisi ve görev yaptığı kurumlarla ile ilgili fotoğraflar, mektuplar ve belgeleri içeren çok zengin bir arşiv, kızı Hatice Gonnet Bağana tarafından 2011 yılında SALT Araştırma'ya bağışlanmış ve o günlere ait saklı kalmış bir çok bilgi bu sayede bugün gün yüzüne çıkarılmıştır.[16]
Bazı eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bağana, M. A. (1938). Agronom Teşkilatı. Ülkü Basımevi. https://kutuphane.tarimorman.gov.tr/vufind/Record/1239060
- Bağana, M. A. (1940). Yunanistanın zirai vaziyeti. Ankara: Ziraat Vekaleti, Yüksek Ziraat Enstitüsü. https://kutuphane.tarimorman.gov.tr/vufind/Record/116527
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ↑ "Mehmet Ali Bağana'nın annesine ve arkadaşı Fikret'e gönderdiği gençlik portre fotoğrafı", Salt Araştırma, https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/31637
- ↑ "Mehmet Ali Bağana'nın tebdil nüfus ilmühaberi", Salt Araştırma, https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/34469
- ↑ "Mehmet Ali Bağana'nın özgeçmişi - Curriculum Vitae, Mehmet Ali Bagana", Salt Araştırma, https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/33439
- ↑ "Mehmet Ali Bağana'nın Ankara Ziraat Mektebi müdüriyeti vazifesini kabulü ve devretmesi ile ilgili telgrafnameler", Salt Araştırma, https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/30643
- ↑ "Mehmet Ali Bağana'nın vazife hayatı boyunca aldığı maaş tutarlarını, çalışmaya başladığı ve vazifesinden ayrıldığı tarihleri gösteren çizelge", Salt Araştırma, https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/32557
- ↑ "Mehmet Ali Bağana'ya ait T.C. memurlara mahsus sicil cüzdanı", Salt Araştırma, https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/31586
- ↑ "Mehmed Ali Tayyar Bey (Bağana) hakkında bilgilerle beraber Münevver Ayaşlı'nın Hatice Gonnet Bağana'ya gönderdiği mektup", Salt Araştırma, https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/33483
- ↑ "Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'ndan Mehmet Ali Bağana'ya gönderilen Mehmet Ali Bağana'nın hizmet belgesi", Salt Araştırma, https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/29644
- ↑ "Mehmet Ali Bağana'nin kendi yazısıyla hayatının bir kısmı", Salt Araştırma, https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/32573
- ↑ Er, T. (2009). Erguvaniler: Türkiye'de iktidar doğanlar, Destek Yayınevi, İzmir.
- ↑ 50 Yılda 50 Vakıf İnsan, İlim Yayma Vakfı, 2023.
- ↑ 12,0 12,1 Arın Dilligil Bayraktaroğlu, Muhteşem Kuzenler, Remzi Kitabevi, 2023.
- ↑ Öndeş, Osman. Kadıköy'ün Güngörmüş Sayfiyesi Moda. K-İletişim Yayınları, 2021.
- ↑ https://lcivelekoglu.blogspot.com/2020/10/bir-yangn-yerinin-fotopsisi-fotografl.html
- ↑ "Mehmet Ali Bülent Rauf'un soyağacı. Mısır Hidivi Mehmet Ali Paşa ile aile bağına dair not kağıdı", Salt Araştırma, https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/29659
- ↑ SALT Araştırma
Ziraat Fakültesi Yıllığı 1937. Ankara: Yüksek Ziraat Enstitüsü, 1937. https://kutuphane.tarimorman.gov.tr/vufind/Record/17638
Fotoğraf albümleri için bkz.:
Moderni Sergilemek, SALT Araştırma’da erişime açılan Mehmet Ali Bağana albümlerinden seçmeler, https://g.co/arts/xmhUgHNf7ckZzGeG8
"Mehmet Ali Bağana'ya ait kartvizitler", Salt Araştırma, https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/29609
