Şistozomiyazis nedir?Şistozomiyazise neden olan parazit, yaşam döngüsünü iki konakta tamamlar. Önce salyangozlarda, ikinci aşamada ise insan, köpek ve fare gibi memelilerde. Tatlı su kurdu yumurtaları insan konakçılara deri yoluyla girer ve vücutta dolaşarak karaciğer, bağırsak, mesane ve üretra dahil olmak üzere birçok organa zarar verir.
Bu larvalar bağırsakları karaciğere bağlayan kan damarlarına ulaştığında olgunlaşarak yetişkin solucanlara dönüşür. Daha sonra enfekte kişi dışkıladığında, dışarı atılan yumurtaları serbest bırakarak bulaşma döngüsünü devam ettirir.
Hastalığın teşhisi şu anda dışkıdaki yumurtaların tespit edilmesine dayandığından, doktorlar genellikle enfeksiyonun erken aşamalarını gözden kaçırıyor. Yumurtalar tespit edildiğinde, hastalar hastalığın ileri bir aşamasına çoktan ulaşmış oluyor.
Teşhis oranları düşük olduğundan da halk sağlığı yetkilileri genellikle etkilenen bölgelerdeki nüfusa prazikuantel ilacını toplu olarak uyguluyor. Ancak prazikuantel, enfeksiyonun erken evrelerinde yavru kurtları temizleyemediği gibi yeniden enfeksiyonu da önleyemiyor.
Yeni araştırmanın önemi ne?Yeni bir araştırmada kanda bulunan ve aktif, erken evre enfeksiyonuna işaret eden unsurlar tanımlandı erken teşhis ve tanıyı iyileştirmek için önemli bir yöntem bulundu.
Vücut şistozomiyaz enfeksiyonuna, çeşitli bağışıklık hücrelerinin yanı sıra özellikle solucan ve yumurtalar tarafından salgılanan veya üzerinde bulunan molekülleri hedef alan antikorları içeren bir bağışıklık tepkisi oluşturarak yanıt verir. Yeni araştırma da erken enfeksiyona işaret eden antikorların belirli özelliklerini taramak için iki yol sunuyor.
Bunlardan ilki, çeşitli antikor sınıfları ve diğer bağışıklık hücreleriyle nasıl iletişim kurduklarını belirleyen özellikler de dahil olmak üzere, bağışıklık tepkisinin nicel ve nitel profilini yakalayan bir tahlil. Bu, enfekte olmayan hastaları erken ve geç evre hastalığı olan hastalardan ayıran bağışıklık tepkisinin belirli yönlerini belirlemeyi mümkün kıldı.
Makine öğrenme teknolojisi kullanıldıİkinci olarak, hastalık evresi ve şiddetiyle bağlantılı bağışıklık tepkisinin gizli özelliklerini belirlemek için antikorları analiz eden yeni bir makine öğrenimi yaklaşımı geliştirildi.
Modeli enfekte ve enfekte olmayan hastalardan alınan bağışıklık profili verileri üzerinde eğiten araştırmacılar, modeli eğitim için kullanılmayan veriler ve farklı bir coğrafi konumdan alınan veriler üzerinde test etti. Sadece hastalıkla ilişkili biyobelirteçler değil, aynı zamanda enfeksiyonun altında yatan potansiyel mekanizma da belirlendi.
Hastalığın erken teşhisi neden önemli?Şistozomiyaz, dünya çapında 200 milyondan fazla insanı etkileyen ve yılda 280.000 kişinin ölümüne neden olan, ihmal edilmiş bir tropikal hastalıktır. Erken teşhis, tedavi etkinliğini artırabilir ve ciddi hastalıkları önleyebilir.
Ayrıca, birçok makine öğrenimi yönteminin aksine, yeni yaklaşım yorumlanabilir niteliktedir. Bu da hastalığın belirteçlerini tespit etmenin ötesinde, hastalığın neden ve nasıl geliştiğine dair içgörüler sağlayabileceği ve erken teşhis ve tedavi için gelecekteki stratejilere rehberlik edebileceği anlamına geliyor.
Araştırmadan elde edilen sonuçlar Science Translational Medicine dergisinde yayınlandı.

Read More