Hazır gıda, tüketicilerin doğrudan tüketimine hazır şekilde satılan ambalajlı gıda ürünleri olarak tanımlanır. Peki hazır gıda ürünleri zararlı mı? Katkı maddesi kullanılıyor mu?
Hazır gıda ürünleriyle ilgili merak ettiğiniz tüm soruları kapsamlı şekilde yanıtladık. Gelin doğru bilgilere birlikte bakalım…
Hazır gıda nedir?Hazır gıda aslında tanımı çok net olmayan bir ifade. Kullanıldığı yere göre, bir markette bulunabilecek gıda ürünlerinin tamamını veya yalnızca doğrudan tüketime hazır yemekleri ifade edebiliyor.
Doğrusu ne? Hazır gıda mı, hazır yemek mi, paketli gıda mı?Doğrudan veya yalnızca ısıtılarak tüketilen, yemeye hazır ürünler (donmuş pizza, börek; poşet ambalajlardaki pişmiş bakliyat, pilav gibi ürünler; cam veya metal konservelerdeki mezeler, pişmiş bakliyat yemekleri vb.) kastediliyorsa hazır yemek olarak ifade etmek yerinde olacaktır.
Paketli gıda ürünlerinin geneli kastediliyorsa, paketli gıda veya ambalajlı gıda olarak ifade etmek yerinde olacaktır.
Bununla birlikte, hazır gıda ifadesinin sıkça kullanılması sebebiyle, bu konuyu da detaylı şekilde işlemek istedik.
Hazır gıdalar tüketiciye kolaylık, çeşitli besinleri tüketebilme, makul bir raf ömrü ve uygun fiyat avantajı sağlar. Belirli raf ömrüne sahip olan hazır gıdalar, ürünleri lezzetli ve güvenli hale getirmek için ulusal yasalara ve uluslararası standartlara uygun şekilde işlenmekte ve ambalajlanmakta, tüketiciye ulaşana dek ürün özelliklerine uygun koşullarda muhafaza edilmektedir.
Hazır gıda ürünleri tüm bu süreçlerde denetime tutulmakta, tüketicilere ulaşan ürünlerin tüketime uygun olması ve sağlığı bozacak unsur taşımaması sağlanmaktadır. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan denetimlerde karşılaşılan ihlal ve uygunsuzluklar, kamuoyu ile paylaşılmaktadır.
Bu da yasalara ve standartlara uygun, tüketici sağlığını ve mutluluğunu gözeterek her zaman kaliteli üretim yapan markalara olan güveni güçlendirmekte, tüketicilerin bu markaları güvenerek tercih etmesine olanak tanımaktadır.
Hazır gıda ürünlerinin zararları nelerdir?İnternet, bilgisayarlar ve akıllı telefonlarla birlikte bilgiye ulaşmak ve bilgi paylaşmak kolaylaştı. Ancak bu kolaylık, birçok yanlış ve yanıltıcı bilginin de ortaya çıkmasına da tüketicilere ulaşmasına yol açtı.
Hazır gıda ürünlerinin zararları hakkında da bu yanlış bilgiler internette fazlasıyla mevcut. ‘Hazır gıdaların zararları’ da kimi zaman rastladığımız, son derecede yanıltıcı bir başlık.
Tüketiciler olarak ilk olarak şunu bilmeliyiz; hiçbir gıda, yalnızca bir fabrikada üretildiği veya paketlendiği için zararlı hale gelmemektedir. Kayıtlı üretim tesisleri, evimizin mutfağından çok daha katı standartlarla tasarlanan, sıkı denetimlere tabi olan ve üretimin her aşamasının kontrol edildiği yerlerdir.
Gıdalar bozulmaması, kimyasal veya biyolojik kirleticiler bulaşmaması, en iyi haliyle tüketicilere ulaşması için paketlenmektedir.
Hazır gıda mı, evde yapılan yiyecekler mi daha sağlıklı?Bizler hem kültür hem de coğrafya olarak çok zengin bir ülkede yaşıyoruz. Bu nedenle tüketiciler, aileler elbette bazı gıdaları, yiyecekleri evde yapacaklardır. Dışarıdan satın alacakları hazır gıdalarda da bildikleri ve güvendikleri markaları tercih ederek, alışverişte bilinçli seçimler yaparak sağlıklarını ve bütçelerini koruyacaklar, sofralarını zenginleştirirken zamandan da tasarruf edeceklerdir
İnsan beslenmesinde hem hazır gıdaların, hem de evde hazırlanan gıdaların yeri vardır. Örneğin bahçenizde yetiştirdiğiniz, mevsiminde manavdan aldığınız bir ürün ile kendiniz turşu kurabilir, severek tüketebilirsiniz. Bunun yanında beslenmeniz eklemek istediğiniz, yemeyi sevdiğiniz ancak yapma imkanına sahip olmadığınız bir turşu ürününü, güvenilir bir marka ile hazır olarak alabilirsiniz.
Evde yemek yaparken de marketten alışveriş yaparken de esas olan, bilinçli bir tüketici olmaktır.
Raf ömrüne dikkat!Hazır gıda ürünleri, belirli bir raf ömrü öngörülerek üretilir. Ürünün uygun koşullarda saklanması durumunda bu raf ömrünün sonuna kadar güvenle tüketilebilir. Raf ömrü geçmiş olan hazır gıdaların tüketilmesi gıda zehirlenmesi ve benzeri sağlık soruna yol açabildiğinden, bundan kaçınılması gerekir.
Burada hareketle, sağlınızı korumak için son kullanma tarihi geçen gıdaları tüketmeyin, bununla birlikte alışveriş yaparken rutin tüketim alışkanlıklarınızı göz önünde bulundurun. Ürünleri son kullanma tarihine bakarak, tüketebileceğiniz miktarlarda alın. Bu sayede daha az gıda israf edeceksiniz.
Hazır gıdalarda hangi katkı maddeleri kullanılır mı?Hazır gıdalarda ürüne göre değişen şekillerde koruyucu, renklendirici, tatlandırıcı, kıvam arttırıcı, emülsiyonlaştırıcı, asitlik düzenleyici gibi gıda katkı maddeleri kullanılabilir. Katkı maddelerinin yanında hazır gıdalara pişirme, sterilize etme, kaynatma, dondurarak saklama gibi işlemler de uygulanabilmektedir.
Uluslararası bilimsel kuruluşlar tarafından ciddi testlere ve gözlemlere tabi tutularak kullanımına belirli kurallar çerçevesinde izin verilen gıda katkı maddeleri, yine bu kurallar çerçevesinde kullanıldıklarında insan sağlığı üzerinde herhangi bir olumsuz etkiye neden olmazlar. Gıda katkı maddelerinin kullanım miktarları, sağlığımız için gerekli durumlarda aldığımız ilaçların güvenli dozları ile benzer çalışmalarla belirlenir.
Bunu daha iyi anlamak için tuz örneğine bakabiliriz. Tuz, vücudumuz için bir ihtiyaç olmasının yanında birçok gıdada kullanılan bir katkı maddesidir. Gıdaları korur ve lezzet verir. Dünya Sağlık Örgütü ve Sağlık Bakanlığı, günlük tuz tüketiminin 5 gram ile sınırlandırılması gerektiğini söylemektedir. Bunu aşıp günde 20 gram tuz tüketmenin kalp damar hastalığı riskini arttırdığı da bilinmekte, ancak 5 gramı aşmaya tüketimler sağlık açısından olumsuz bir etkiye yol açmamaktadır.
Diğer gıda katkı maddeleri de tıpkı buna benzer şekilde titizlikle incelenmekte, insanlarda olumsuz bir etkiye yol açmayacak miktarlarda ve koşullarda kullanılmaktadır. Tarım ve Orman Bakanlığı kayıtlı şekilde üretilen paketli gıda ürünlerini ve kayıtlı üretim tesislerini, katkı maddelerinin uygun biçimde kullanılıp kullanılmadığını belirlemek amacıyla teftişe tabi tutmaktadır.
Bu nedenle denetime tabi tutulan hazır gıdalar tüketilirken, katkı maddeleri nedeniyle endişe duyulmamalıdır. Önemli olan sağlıklı ve dengeli beslenmedir.
Hazır gıda örnekleri ve hazır gıda ürünleriGenel olarak hazır gıda ürünleri şu şekilde sıralanabilir:
Yoğurt ve peynir gibi süt ürünleriPastörize süt, UHT süt, ayran, kefir, kremaSu, meyve suyu, gazlı içecek, maden suyu, tüketime hazır çay ve kahvelerTüketime hazır ürünler ve yemekler (Mantı, köfte, şinitzel vb. beyaz et ürünleri; makarna, bakliyat kullanılan hazır yemekler, sandviçler)Cam ve tenekede konserve gıdalar, turşularDondurulmuş gıda ürünleri (Sebzeler, köfte, soğan halkası gibi yiyecekler, dondurulmuş tatlılar, et ve beyaz et ürünleri, hamur işleri)Ambalajlı bakliyat ürünleri, makarna, şekerPaketli çiğ kırmızı et ve tavuk ürünleriSıvı yağ ürünleri, tereyağı, margarinSalça, sirkeDökme ve poşet çay ürünleri, granül kahveBaharat çeşitleri, bulyonlar, hazır çorbalar ve mayonez, ketçap vb. sos ürünleri Tatlı ve pasta malzemeleriÇikolata, bisküvi, kek, gofret, kraker, şekerleme, cips ve tuzlu atıştırmalıklarKuruyemiş çeşitleri, helva, sütlü hazır tatlılarHazır gıda İngilizcesi nedir?Hazır gıda İngilizce’ye convenience foods (çoğul) olarak tercüme edilebilir.
Ancak İngilizce’de kullanılan convenience foods ifadesi, Türkçe’deki hazır yemek ürünlerini anlatmaktadır.
Türkçe’de ise hazır gıda ifadesi, ambalajlı gıda veya paketli gıda ile yakın anlamlı olarak kullanılır.
Daha önce de bahsettiğimiz gibi, hazır gıda tanımı çok net olmayan bir ifadedir. Anlatılmak istenen kavrama göre hazır yemek veya paketli gıda ifadeleri kullanılabilir.

Read More